Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018

Πλαστικέ μου έρωτα…

«Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο».
Είναι μια απ’ τις δέκα αρχές του Ινδού ηγέτη Μαχάτμα Γκάντι. Στη χώρα του, που θεωρείται απ’ τις μητροπόλεις της ρύπανσης, έχει απαγορευτεί με νόμο η χρήση κάθε μορφής πλαστικών μιας χρήσης, απ’ το 2012.  

Τον Δεκέμβρη του 2015, η Αλόννησος γίνεται επίσημα το πρώτο νησί «χωρίς πλαστική σακούλα» στην Ελλάδα (Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Thalassa και τη συνεργασία του Δήμου Αλοννήσου). Ανάμεσα στις ενέργειες που γίνονται από τότε, ήταν η διανομή πάνινων τσαντών στα νοικοκυριά του νησιού, εθελοντικοί καθαρισμοί στις ακτές απ’ όπου συγκεντρώθηκαν πολλές χιλιάδες λίτρα απορριμμάτων (πλαστικά στην πλειοψηφία τους) και συμμετοχή των επιχειρηματιών του νησιού ώστε να καταργηθεί οριστικά η πλαστική σακούλα.  

Διαβάζω ότι απ’ τον περασμένο Μάιο, το καλό παράδειγμα της Αλοννήσου, υιοθέτησε κι η Σκιάθος. Μέσω του δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, συμμετέχει στο πρόγραμμα A.S.A.P. (Active Skiathos Against Plastic bag), που χρηματοδοτείται από την πρωτοβουλία BeMed – Beyond Plastic Med, το Ίδρυμα Thalassa, τον Δήμο Σκιάθου, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και υποστηρίζεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Σκιάθος».


Ψάχνοντας στο διαδίκτυο, είναι σίγουρο πως θα βρούμε κι άλλες πρωτοβουλίες από συλλογικότητες που χρόνια τώρα, προσπαθούν να μας πείσουν για το προφανές. Τα πλαστικά μας συμπράγκαλα είναι μια ατομική βόμβα, έτοιμη να εκραγεί. Κι αν το νέο μέτρο για τις σακούλες μας ξεβολεύει λίγο απ’ την ασύστολη (κατά)χρηση που είχαμε συνηθίσει, μπορεί ωστόσο να μας  ενεργοποιήσει ν’ αλλάξουμε την καταναλωτική μας συνείδηση.

Και δεν μιλάω για τις πλαστικές σακούλες μόνο. Αλλά και για τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού. Δεν θα ξεχάσω μια αριστοφανική παράσταση στην Επίδαυρο πέρυσι το καλοκαίρι, όπου, υποτίθεται, ότι οι θεατές είμαστε λάτρεις του αρχαίου θεάτρου και της ένδοξης ιστορίας μας. Στο τέλος της παράστασης και κατά την άτακτη φυγή των θεατών,  υπήρχε κι ένα άδειο μπουκαλάκι παρατημένο, σχεδόν σε κάθε –ιερή- πέτρα. Τι θα έλεγε άραγε ο Αριστοφάνης αν μας έβλεπε από μια μεριά;


Μιλάω και για τα χάρτινα ή πλαστικά ποτήρια καφέ, με τα πλαστικά καπάκια και τα επίσης πλαστικά καλαμάκια, που είναι πλέον διάσπαρτα κατά εκατοντάδες σε δρόμους, πλατείες, πεζούλια και παγκάκια. Τι θα μας κόστιζε αν κουβαλούσαμε μαζί μας ένα μεταλλικό θερμός, που θα το πλέναμε και θα το χρησιμοποιούσαμε ξανά και ξανά, δίχως να το “φυτεύουμε” ολούθε στην πόλη;

Μιλάω και για την απλή τυρόπιτα που αγοράζουμε από έναν φούρνο και που παλιά την παίρναμε τυλιγμένη σ’ ένα κομματάκι λαδόκολλα. Ενώ τώρα επιστρατεύεται μια ολόκληρη σειρά από αμπαλάζ· ένα χάρτινο σακουλάκι που μπαίνει σε μια πλαστική σακούλα, μαζί με λίγες χαρτοπετσέτες, όλα αυτά δηλαδή που θα πεταχτούν στα επόμενα λεπτά. Μιλάω για τα φρούτα και τα λαχανικά, το ψωμί και τα μπακαλικά, που παλιά τα φόρτωναν στο δίχτυ ή στο καρότσι της λαϊκής, για να τα μεταφέρουν στο σπίτι. Λιγότερα σκουπίδια, καλύτερη ποιότητα ζωής. Απλή λογική.


Το χρέος μας να κάνουμε καλό κουμάντο με τη φύση, είναι πλέον επιτακτικό. Το να γκρινιάζουμε για τις σακούλες του σούπερ-μάρκετ και πόσο ανώφελο μέτρο είναι, τη στιγμή που είμαστε πλέον μπροστά σε μια οικολογική καταστροφή, είναι σαν να παρατηρούμε φλυαρώντας το δέντρο, αδιαφορώντας για το καμένο δάσος. Δεν με αφορά αν είναι δίκαιη η χρέωση της σακούλας και πού πάνε τα χρήματα αυτά. Μου αρκεί που πηγαίνω πια για ψώνια με πάνινες  τσάντες και το καρότσι της λαϊκής και βλέπω πως η συνήθεια αυτή αρχίζει να γίνεται συλλογική. Ίσως είναι το πρώτο βήμα, για να περάσουμε σε πιο προχωρημένες ενέργειες, που για άλλους ανθρώπους αποτελούν εδώ και χρόνια, αυτονόητη πρακτική. Φυσικά υλικά για την καθαριότητα του σπιτιού (σόδα και ξύδι για παράδειγμα), βιοδιασπώμενα σφουγγάρια και είδη υγιεινής, πράσινο σαπούνι και πολλά άλλα.

Κι ας μην ξεχνάμε πως με κάθε παλιά συσκευή κινητού, τάμπλετ, μπαταρίες, οθόνες, ή οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μαραφέτι πετάμε, επιβαρύνουμε τις ήδη τοξικές χωματερές μας, με άκρως καρκινογόνες  ουσίες. Υπακούοντας στην τάση των εταιρειών που λανσάρουν νέα μοντέλα κάθε δύο-τρία χρόνια -άρα επιβάλλεται ως “υπάκουοι καταναλωτές” να τρέξουμε για το νέο μοντέλο- βάζουμε και την οριστική ταφόπλακα στο περιβάλλον μας. Οι εταιρείες μπορεί να έχουν ανακαλύψει τα έξυπνα τηλέφωνα και τους γρήγορους επεξεργαστές, αλλά η σοφή φύση, θα μας τα φτύσει πίσω στα μούτρα. Οσονούπω…



Σημείωση:  Oι φωτογραφίες προέρχονται από δράσεις της καλλιτεχνικής  ομάδας Luzinterruptus. Σε μία απ’ τις αστικές τους παρεμβάσεις, δημιούργησαν μια δημόσια εγκατάσταση τέχνης με τίτλο «Το πλαστικό με το οποίο ζούμε», στο Μπορντό της Γαλλίας.  Το έργο τους απεικονίζει το συνήθως αόρατο σε ποσότητα πλαστικό χρήσης, μετατρέποντας την υπερβολή του πλαστικού που βρίσκεται γύρω μας, σε μια εντυπωσιακή εγκατάσταση τέχνης.

Οι καλλιτέχνες επέλεξαν ένα παλιό, μεγαλειώδες κτίριο της πόλης. Μετά την προμήθεια περισσότερων από 6.000 πλαστικών τσαντών απ’ τις αποθήκες που βρίσκονται γύρω απ’ την πόλη, η ομάδα κάλυψε τα κενά στην επιφάνεια, έτσι ώστε το πλαστικό να φαίνεται έτοιμο να εκραγεί έξω απ’ το κτίριο.

Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2018

Για την Μαρία που μας ταξίδεψε στις πιο όμορφες θάλασσες

//Πώς φαντάζομαι τον εαυτό μου γριά; Αν ζήσω, πιστεύω πως θα είμαι η ίδια. Σε ό,τι αφορά το πνεύμα μου, δεν την καταλαβαίνω την ηλικία να περνάει από πάνω μου. Τώρα, βιολογικά, όλο και με πιάνει κανένας πόνος όταν βρέχει...//

Πριν εννιά χρόνια –στις 6 Γενάρη του 2009- έσβησε η αγαπημένη φωνή της. Βιολογικά μόνο, γιατί μέσα απ’τα τραγούδια της θα συνεχίζει να ξεσηκώνει και να εμπνέει τις επόμενες γενιές. Αγέραστη, ασυμβίβαστη και συνεπής αγωνίστρια, έφυγε μετά από σκληρή μάχη με το "θηρίο", αφήνοντας τις μουσικές παρακαταθήκες της, την αντισυμβατική της αύρα και τις συγκλονιστικές της ερμηνείες στα επαναστατικά τραγούδια της αριστεράς, που υπηρέτησε με πάθος. Η σπουδαία ερμηνεύτρια που ταυτίστηκε με τον αντιφασιστικό ύμνο «Τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον!...» (στίχοι του Φώντα Λάδη), τραγούδησε επίσης αγαπημένους συνθέτες, Μαρκόπουλο, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Χατζηδάκι, Μαμαγκάκη, Γλέζο, Σαββόπουλο και Θάνο Μικρούτσικο. Απ’ το θρυλικό «Αναμπέλ» του Γιώργου Παπαστεφάνου, μέχρι τον ύμνο του ΕΑΜ σε στίχους του Βασίλη Ρώτα, η φωνή της Μαρίας θα αντηχεί για πάντα· πότε μελωδική και απείρως ερωτική κι άλλοτε αγωνιστική και ξεσηκωτική.

 Στην εντατική του Ευαγγελισμού, παραμονές της πρωτοχρονιάς του 2009, έχει δίπλα της την Αφροδίτη Μάνου, τον Ανδρέα Μικρούτσικο και τον Στέργιο. Γνωρίζοντας ότι θα «φύγει», ζητάει απ’ τους αγαπημένους της να αποτεφρωθεί και να σκορπιστεί η στάχτη της στη θάλασσα.

Με τη δική της εξαιρετική φωνή τραγούδησε για «τους ανθρώπους που εξακολουθούν να έχουν οράματα. Που είναι ρομαντικοί, ιδεολόγοι, που πολεμάνε έστω για ένα ψίχουλο δικαιοσύνης, που κρατάνε σταθερές τις αρχές τους... Για όλους αυτούς, που τελικά είναι πολλοί...». Και παρότι αναγνώριζε πως «ο εχθρός αυτή τη στιγμή είναι πολύ δυνατός», μέσα στο τούνελ της σκοτεινιάς των καιρών μας, έβλεπε το ελπιδοφόρο φως: 

//Αν δεν το έβλεπα, θα είχα αυτοκτονήσει εδώ και μια δεκαετία. Ένα μικρό ξύπνημα χρειάζεται. Να καταλάβουμε ότι κάτι μπορεί να γίνει. Να καταλάβουν οι σεισμοπαθείς ότι είναι ακόμη στα κοντέινερς. Αυτοί που βγαίνουν το πρωί στην τηλεόραση και παραπονιούνται και το βράδυ τρέχουν να δουν τον Μπιγκ Μπράδερ και να κοιμηθούν στη δυστυχία τους. Πρέπει να καταλάβουν στην πραγματικότητα τι συμβαίνει. Για σκέψου να το καταλάβαιναν και να έλεγαν όλοι αυτοί που είναι στα κοντέινερς και στις σκηνές "εμείς φεύγουμε από εκεί! Μαζεύουμε τα συμπράγκαλά μας, πάμε στο Σύνταγμα και λέμε βάλτε μας σε σπίτια". Ο κόσμος όμως είναι αποχαυνωμένος, ακόμη και ο δυστυχής. Πρέπει να ξυπνήσουν οι δυστυχείς...//

[απόσπασμα συνέντευξης στον Ριζοσπάστη]


Το σίγουρο είναι ότι τα τραγούδια που ερμήνευσε με τον ξεχωριστό δικό της τρόπο θα εμπνέουν πάντα τους κομμουνιστές και θα τους συνοδεύουν στις πορείες και τις κινητοποιήσεις. 
Είτε τραγουδώντας για τους γερόντους της Μακρονήσου που «...δίπλα στα μάτια τους έχουν ένα δεντράκι καλοσύνη / ανάμεσα στα φρύδια τους ένα γεράκι δύναμη / κι ένα μουλάρι από θυμό μες στην καρδιά τους / που δε σηκώνει τ' άδικο...»,
είτε πως «το πιο εκπληκτικό, πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είν' ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει»,είτε πως «έτσι κι αλλιώς η Γη θα γίνει κόκκινη...». 
 Καλή χρονιά να έχουμε, με τους σπουδαίους απόντες μας 
να φωτίζουν τους δρόμους και τις περπατησιές μας!


Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

Οι αρχάγγελοι των προαστίων [19ο Συμπόσιο Ποίησης]

Νύχτα αργά που σχόλασε
είχε σχολάσει κι η γιορτή
σ’ ένα άδειο βαγόνι τρένου και φέτος
τελευταίο δρομολόγιο
Κηφισιά - Ομόνοια – Βηθλεέμ...
  
«Εωθινό αστέρι μου που έρχεσαι απ’ το βορά
τι κάνουν οι αγγέλοι μου;
ποιος μας φυλάει εκεί ψηλά;
θα έχει ζέστα το μικρό; θα έχει συντροφιά;
θα ξεστρατίσει ένας Θεός ως τη δική μας φάτνη;
εκεί που ναυαγήσαμε στο υπόγειο της Μάρνη
μήτε γατιά δεν μας χνωτίζουν πια...»

Γλυκά κούρνιασε στο κάθισμα
ακούμπησε στο νοτισμένο τζάμι
με προσκεφάλι την παλάμη
φωτάκια γλυκοφέγγανε στης πόλης την αχλή
αχ, ωραία που ζεστάθηκαν  τα ξυλιασμένα πόδια
κύλησε το αίμα πάνω στις ράγες του κορμιού
απ’ την καμπίνα του μηχανοδηγού
κάποιος της έγνεψε
με το σεβασμό και τη συντροφικότητα
που έχουν οι φαντάροι σαν αλλάζουν σκοπιά
«Με το καλό να γυρίσεις σπίτι σου και Χρόνια Πολλά!»

Φύλαξε την ευχή να τη ζεσταίνει
κι έτρεξε τα υγρά στενά
να φτάσει γρήγορα στην υπόγεια φάτνη
ένα αστέρι τη συντρόφευε σ’ όλη τη διαδρομή
σα φακός αναμμένος στη τσέπη του παλτού της
μα εκείνη δεν το πρόσεξε,  μόνο έτρεχε κι αγωνιούσε
αν θα’χει ζέστα το παιδί,
αν θα’χει συντροφιά,
για ένα δώρο χρυσοτυλιγμένο, αν θα τη φτάσουν τα λεφτά...

Κι ως άνοιξε την πόρτα της
ανοίξαν και οι ουρανοί
κι όλου του κόσμου τα Ωσαννά
ακούστηκαν απ’το φωταγωγό
κι οι αρχάγγελοι που φυλάνε τα στενά αυτά
ευλόγησαν με τα ιερά τους δώρα•
ένα παιδί που κοιμάται στα ζεστά
ο άντρας φοράει ρούχα καθαρά
το τραπέζι στρωμένο με δυο πιάτα  και μια κανάτα κρασί
κι ένα ματσάκι λευκά κρινάκια στο ποτήρι...
«Καλά Χριστούγεννα και καθαρή ψυχή!»

Το πρωί θα ζεστάνει το γάλα του παιδιού
κι ο πατέρας θ’ αφήσει στο προσκεφάλι του
ένα τρενάκι,
αχ, τι χαρά θα πάρει το παιδάκι
όταν πρωτοκυλήσουν τα βαγόνια στις ράγες τους
αχ, τι μαγεία θα νιώσει
όταν ο ξύλινος μηχανοδηγός
θα του κλείσει συνωμοτικά το μάτι...

[για την Α.]


Συμμετείχε στο επετειακό 19ο Συμπόσιο Ποίησης της Αριστέας μας.
Ευχαριστώ πολύ την οικοδέσποινα Αριστέα και τους φίλους που συμμετείχαν και σ’ αυτή την εξαιρετική ποιητική συνεύρεση. Η θεματική λέξη (Θεός), ας γίνει ο φάρος μας για τη χρονιά που έρχεται. Ό,τι κι αν σημαίνει για τον καθένα μας, ας το κάνουμε προσευχή και προτροπή για μια νέα χρονιά γεμάτη αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια και ανθρωπιά.


Δευτέρα 25 Δεκεμβρίου 2017

Ο Αϊ-Βασίλης ο Σαλονικιός

Ας μείνει μεταξύ μας. Ο Αϊβασίλης θα φτάσει Αθήνα με μια μικρή καθυστέρηση. Όλα ξεκίνησαν από ένα λάθος στις οδηγίες του GPS. O δημοφιλής άγιος εγκατέστησε φέτος αυτόματο αεροπλοηγό στο έλκηθρο, αλλά τελικά βρέθηκε αρκετά χιλιόμετρα μακριά απ’ τον προορισμό του. Οι τάρανδοι έξαλλοι εν τω μεταξύ, με τον Ρούντολφ να ωρύεται:
«Δεν σου άρεσε τόσα χρόνια απ’ την παλιά εθνική οδό Ροβανιέμι – Αθήνα ε; Το κέρατό μου μέσα!...»

Το έλκηθρο έκανε αναγκαστική προσγείωση στην ταράτσα μιας διάσημης μπλόγκερ που ακούει στο όνομα Ρένα Χριστοδούλου, γνωστής και ως «Δεν πετάω τίποτα». Είναι η μόνη που διαθέτει ελκηθροδρόμιο, με το δάπεδο προσγείωσης ζωγραφισμένο στο χέρι, με την τεχνική του ανάγλυφου ντεκουπάζ.

«Αχ, πάνω στην ώρα ήρθατε!» Αναφώνησε μόλις τους είδε στην πόρτα.
»Λοιπόν παιδιά να οργανωθούμε! Οι τάρανδοι θα κόψουν αυτά τα χαρτονάκια σε κύκλους κι εσύ Άγιε θα περάσεις σταυροβελονιά αυτές τις τσοχίτσες…»

Οι αντιρρήσεις τους κάμφθηκαν μόλις ενημερώθηκαν ότι όλα αυτά τα δώρα, προορίζονται για καλό σκοπό. Οι επόμενες ώρες τους βρήκαν να κόβουν, να ράβουν και να πακετάρουν ελατάκια, γουράκια, ένα στρατό από μπάμπουσκες και διάφορα υφασμάτινα στολίδια. Το βράδυ ξάπλωσαν αποκαμωμένοι γύρω απ’ το τζάκι και η Ρένα έπιασε το μισοτελειωμένο της πάτσγουορκ…


Οι τάρανδοι όμως αρχίζουν να τσινάνε:
-          Αφεντικό, αν δεν φύγουμε αύριο κιόλας από δω, εμείς την κοπανάμε πίσω στο χωριό.
-          Γιατί ρε καρντάσια;
-          Γιατί έχεις αρχίσει να χαλάς αφεντικό… μιλάς παράξενα, αντί για κόκα-κόλα πίνεις Μαλαματίνα… κι αντί για κράνμπερι και φρούτα του δάσους, χλαπακιάζεις απ’ τα πρωί  μπουγάτσες και καλαμάκια!...
-          Σουβλάκια τα λένε ρε άσχετοι!...
-          Ναι καλά, άμα δε σφηνώσεις σε καμιά καμινάδα απ’ το πάχος, να μη με λένε Ρούντολφ! Κρίμα και τη στολή σου δηλαδή, θα πάει άκλαυτη και ποιος την ακούει την κυρά σου μετά!...
-          Σιγά μην την πετάξω - σιγά μη φοβηθώ !...
-          Αυτό το λέει ο Αγγελάκας!
-          Καρντάσι κι αυτό, απ’ τα λίγα!...

[Το τελικό σκορ του αγώνα: Τάρανδοι-Αϊβασίλης 1-0]

Λίγο πριν ξεκινήσει η χαμηλή πτήση ως την Αθήνα και ενόσω οι τάρανδοι ελέγχουν φρένα και μπουζί, ο Αϊβασίλης αποχαιρετά την Ρένα και επικοινωνεί με τη σύζυγό του στο χωριό…

Η Ρένα κράτησε τη γλυκιά ανάμνηση απ’ την απρόσμενη αυτή επίσκεψη στο σπίτι της, μαζί με τα αλουμινοκαπάκια απ’ τις Μαλαματίνες που ήπιε ο επισκέπτης της.
Εννοείται πως ΔΕΝ τα πέταξε και σκέφτηκε μια πολύ απλή κατασκευή για να τα αξιοποιήσει. Με κορδέλες περιτυλίγματος που ΔΕΝ τις πετάει ποτέ, τα έδεσε σε μια παλιά συρμάτινη κρεμάστρα –που ΔΕΝ την είχε πετάξει κι αυτή- ζωγράφισε το εσωτερικό τους με χριστουγεννιάτικες φιγούρες, αφού πρώτα τα κόλλησε σε μικρά στρογγυλά μοτίβα από κοπανέλι νησιώτικο, από ένα παλιό σεμέν μιας φίλης που ήθελε να το πετάξει, αλλά ευτυχώς απεφεύχθη το μοιραίο τελευταία στιγμή. Απ’ του χάρου τα δόντια γλύτωσε η φίλη. Και το σεμέν…

Εν τω μεταξύ, στην υπόλοιπη επικράτεια και στις απανταχού μπλόγκερς, έχει πέσει σύρμα απ’ την Ρένα για την καθυστερημένη άφιξη του Αϊβασίλη και τις νέες του γαστρονομικές προτιμήσεις. Το παραδοσιακό κέρασμα του αγίου με γάλα και κουλουράκια με στέβια, έχει αντικατασταθεί ήδη από ένα μπουκάλι Μαλαματίνα, ντιπ με τυροκατευρή και λίγο γαύρο μαρινάτο.  

Σε κάποιες περιοχές της χώρας βέβαια, προκύπτουν  πρακτικές δυσκολίες… 

Κι αν δεν σας επισκεφτεί τελικά ο άγιος με τα δώρα, να ξέρετε πως υπάρχουν ανάμεσά μας κάτι άλλα μαγικά εργαστήρια, που δουλεύουν ολοχρονίς και ασταμάτητα.
Ας μείνει μεταξύ μας.
Οι γνήσιες αγιογραφίες είναι φτιαγμένες από ταπεινούς θνητούς, που ξέρουν να δουλεύουν τα υλικά της ζωής. Με πρώτο συστατικό, την αγάπη…
 
Το δωμάτιο του Αιβασίλη
[Στην Ρένα που της το είχα υποσχεθεί και σ’ όλες τις χαρισματικές φίλες που στηρίζουν έμπρακτα την αλληλεγγύη και την έχουν αναγάγει σε στάση ζωής.

Με όλη μου την εκτίμηση και τις ολόψυχες ευχές μου για τις γιορτινές μέρες!]

Φέτος, η επιστροφή στο Ροβανιέμι θα είναι κάπως έτσι...